Heldu Sexua (ri). Egoitzetan bizi diren adinekoei sexualitatean laguntzeko proiektu pilotua

Sexualitatea gure bizitzaren funtsezko zatia da. Gure sexualitatea askatasunez bizi ahal izatea, osasunaren funtsezko eskubidea eta alderdia izateaz gain, gure bizitzako atsegin eta atsegin askoren iturri ere bada. Hala ere, tabua eta aurreiritzi sozialak direla eta, gure bizitzaren dimentsio hori baztertu egiten da zahartu ahala edo laguntza behar dugunean. Horren ondorioz, ohikoa da sexualitatea baztertuta egotea egoitza-zentroetan egiten ditugun azterketa, laguntza eta esku-hartze gehienetatik.

Heldu Sexua (ri) 2020an Izan hasi zen sexualitatea lantzeko laguntza-prozesutik dator, eta 2021az geroztik Matiako dibertsitate funtzionala eta/edo osasun mentaleko arazoak dituzten pertsonen unitate guztietara zabaldu da. Prozesu horiek sexualitatea sartu zuten POAen aurrerapen-gakoetako bat bezala, eta Matian sexualitateari irekitzeko ate gisa balio izan zuten.

Pertsonengan Oinarritutako Arretan aurrera egitea eta pertsonei beren bizitza hautatuetan eta jarduera eta errutinetan laguntzea, zentzu zehatzarekin, sexualitatea ahanzturatik berreskuratzea eta merezi duen lekua ematea. Gure helburua Matiako zentroek ingurunea eta beharrezko laguntzak bermatzea da, pertsona guztiek beren sexualitatea ahalik eta modu gogobetegarrienean eta seguruenean gara dezaten, beren hautaketaren arabera.

Horretarako, garrantzitsua da Matiako zentroetan bizi diren pertsonak, beraientzat garrantzitsuak diren pertsonekin eta profesionalekin batera, beren ingurune komunitarioaren eskutik hori nola eta nola lortu ezartzeko protagonistak izatea.

Metodologia

Metodologiak hainbat gogoeta-gune konbinatzen ditu, laguntza-premia desberdinetara egokituta, ekintzak sortzearekin eta horiek probatzearekin, etapa guztietan Matiako zentroetan bizi diren pertsonak inplikatuz, garrantzitsuak diren pertsonekin eta langileekin batera. Hori guztia zentroetako prozesu formal eta egunerokoetara eta fundazioaren egiturara integratuko da, eta, horrela, espazio horietan proiektua bera inplementatzea bilatuko da.

Proiektu pilotua fundazioaren hiru egoitza-zentrotan garatuko da: Otezuri (Zumaia), Egurtzegi (Usurbil) eta Argixao (Zumarraga). Hala ere, bere lanaren eragina Matiako zentro guztietara zabalduko da ekintzak probatu ondoren. Lehen aipatutako hiru zentroetako profesionalek,  pertsonek eta haientzat garrantzitsuak diren pertsonek lan egingo dute, bai eta Matia Fundazioko hainbat arlotako diziplinarteko talde batek ere, abian jartzeko eta laguntzeko, bai eta Gipuzkoako gizarteari transferitzeko ere.

Helburu nagusia:

Egoitza-zentroetan bizi diren pertsonei sexualitatean laguntzeko bidean aurrera egitea.

Helburu espezifikoak:

• Pertsonarengan oinarritutako arretaren garapenean eta ezarpenean aurrera egitea.
• POA ikuspegi eta metodologietatik laguntza behar duten pertsonen eskubideen babesean eta bermean aurrera egitea eta aurrera egitea, sexu- eta ugalketa-eskubideen bermea txertatuz.
• Pertsonek zentroari eta sexualitatearekin lotutako beren bizitzei buruzko funtsezko alderdiak aztertzen eta erabakiak hartzen parte har dezaten erraztea.
• Proiektuaren garapenean eta ikastetxearen eguneroko bizitzan familien eta beste pertsona esanguratsu batzuen inplikazioa sustatzea.
• Lan komunitarioan aurrera egitea, tokiko eta probintziako inguruko beste eragile batzuekin sareak ehunduz, sexualitateari laguntzen laguntzeko.
• Zuzeneko arretako profesionalei laguntzea eta trebatzea, zentroetan bizi direnen sexualitateari laguntzeko.
• Adinekoen eta laguntza behar dutenen sexualitateari buruzko aurreiritzi sozialei aurre egitea, sexualitateari buruzko iruditeria kolektibo positiboagoa bultzatuz.
• Sexualitateari laguntzeko tresnak, prozesuak eta ekintzak sortzea, adinekoentzako beste egoitza-zentro batzuetara errepikatzeko eta eskalatzeko modukoak.
• Desinstituzionalizazio-prozesu progresibo batean laguntzea. Prozesu horretan, pertsona bakoitzari "bizitza pleanoaren" pertzepziotik laguntzen zaio.
• Gizartean edadismoa sustatzen duten estereotipoak haustea.
• Bakardade-sentimendua murriztea, identitatearekin, balioekin eta harremanekin zerikusi zuzena duen alderdi bati erantzutean.
• Aniztasunaren aberastasuna sustatzea, identitate desberdinen eta munduarekin harremanak izateko moduen bizikidetza agerian utziz, eskubide-berdintasunean.

Lan-ildoak arian-arian definituko badira ere ikerketetan lortutakoaren arabera, badira proiektuaren aurreko urratsetan identifikatutako jarduera-ildo batzuk:

• Sentsibilizazioa
• Laguntza komunitarioen sarea
• Tresnak eta prozesuak
• Sexualitateari lotutako egoera korapilatsuak
• Sexu-aniztasuna
• Genero-ikuspegia
• Sexualitatean laguntzea