#100Fluencers: “Komunikabide digitaletan zahartzearen estereotipoen azterketa”

MatiaZaleak-ek bultzatuta, txosten hau aitzindaria da adineko pertsonak ingurune digitalean nola irudikatzen diren aztertzen. Helburua da adinkeriari ikusgarritasuna ematea eta hari aurre egitea, zahartzearen irudi bidezkoagoa, anitzagoa eta errealistagoa sustatuz. Azterketak 2023 eta 2024 artean argitaratutako 1.248 albiste digitalen corpus bat aztertzen du, adimen artifiziala (AA) eta giza analisi kritikoa uztartzen dituen metodologia mistoa erabiliz.

Testu-edukiak (tituluak eta gorputza) zein ikus-entzunezkoak (irudiak) aztertzen dira, eta narrazio-ikuspegiak lau kategoriatan sailkatzen dira: neutro/instituzionala (%52), negatiboa (%22), positibo/ahalduntzailea (%15) eta sailkaezina edo anbiguoa (%11). Emaitzek erakusten dute irudikapen neutro edo negatiboek nagusitasun argia dutela, non adineko pertsonak zenbaki, paziente edo politika publikoen onuradun pasibo gisa agertzen diren.

Narratiba bisual horiek mendekotasunaren, ahultasunaren eta gizarte-desloturaren estereotipoak indartzen dituzte. Irudiek normalean bakarrik dauden adineko pertsonak erakusten dituzte, medikalizatutako testuinguruetan edo ikusgarritasunik gabe, iruditeria homogeneo eta asistentzialista bat finkatuz. Kontrastean, ikuspegi positiboa duten albisteek —gutxiengoa izan arren— zahartze aktiboaren, gizarte-partaidetzaren eta ahalduntzearen esperientziak nabarmentzen dituzte. Hala ere, irudikapen horiek salbuespentzat hartzen dira sarritan, eta horrek mugatzen du haien gaitasun eraldatzailea.

Gainera, genero, etnia, sexu-orientazio edo lurralde-testuinguruari dagokionez aniztasun urria antzematen da, zahartzearen errealitate anitzak ikusezin bihurtuz.

Txostenak komunikabide motaren eragina ere aztertzen du narrazioen eraikuntzan, eta gomendio sorta bat formulatzen du, baita adinkeriaren analisiari buruzko prompt-ak eta estereotiporik gabeko irudi-bankuak bezalako tresna praktikoak proposatzen ere, adineko pertsonen irudikapen mediatikoa hobetzeko.

Laster euskaraz erabilgarri